Gezien de aanwezigheid van de intern begeleider op nagenoeg elke Nederlandse basisschool lijkt het een doorslaand succes op de Nederlandse scholen. Toch…de discussie over nut en noodzaak, taak en functie, inhoudelijke invulling, verhouding tot de schoolleiding etc. vergezelt de intern begeleider vanaf het eerste uur. Er zijn actuele en dwingende redenen om naar de rol van de intern begeleider in de school te kijken. De Inspectie van het Onderwijs (2016, p. 109) roept in haar laatste jaarverslag op tot een (nog) meer “leerlinggerichte onderwijsaanpak en….verder maatwerk in het onderwijs.” Ze stellen dat de invoering van Passend Onderwijs nog te versnipperd en onvoldoende intensief is, gekeken naar de reguliere lessen van de leraar: “Daar komen leraren nog steeds onvoldoende tegemoet aan de verschillende persoonlijke leerbehoeften van leerlingen.” De inspectie formuleert op basis van deze bevindingen een retorische vraag: “De terugkerende klachten roepen de vraag op wat binnen de huidige schoolorganisatie…wel en niet mogelijk is om het gewenste maatwerk te leveren.” De inspectie signaleert daarnaast (p. 57): “…er zijn mechanismen in het onderwijs die gelijke kansen belemmeren. Leerlingen met laagopgeleide ouders blijven relatief vaak zitten. Dezelfde groep is ook in het nadeel bij de school-advisering voor het voortgezet onderwijs. Bij vergelijkbare prestaties krijgen leerlingen met laagopgeleide ouders lagere adviezen dan leerlingen met hoger opgeleide ouders.“ Ook dit aspect van ongelijke kansen en het moeizaam leveren van een antwoord op dit sociale vraagstuk staat al lang op de agenda. De inspectie doet het niet, maar zou een zelfde conclusie kunnen trekken als ten aanzien van Passend Onderwijs: we botsen op de grenzen van de organisatie van het onderwijs. Er zijn meer en meer scholen die daar de conclusie uit trekken en de organisatie van de school en het onderwijs drastisch verbouwen. Ze experimenteren met de indeling in jaarklassen, de verhouding leerling-leraar-klas, gepersonaliseerd leren etc. De snel groeiende mogelijkheden van ICT faciliteert die beweging en ligt er steeds vaker aan ten grondslag.
De school lijkt voor een versnelling van de ontwikkeling te staan, een dynamische periode: een paradigma-wisseling? De vraag die we centraal stellen is of de intern begeleider, gegeven die snelle ontwikkeling in de scholen, nog toekomst heeft en hoe die toekomst er dan uitziet? Leidend is de aangehaalde vraag van de inspectie of het: “….binnen de huidige schoolorganisatie wel mogelijk is het gewenste maatwerk te leveren…”. Thema’s daarbinnen zijn:
– De geschiedenis van interne begeleiding in de afgelopen decennia
– De fasen in de ontwikkeling van interne begeleiding
– Remmende krachten voor schoolontwikkeling
– Trends rond interne begeleiding
– Onderwijskundige trends in Nederlandse scholen
– Heipalen onder schoolontwikkeling/de nieuwe school
– De nieuwe taken van de intern begeleider
De toekomst van de intern begeleider kan aan de orde komen in studiedagen, lezingen en/of masterclasses ten behoeve van intern begeleiders (en hun schoolleiders).
Verschenen bij Uitgevrij Instondo: De toekomst van de intern begeleider van Luc Greven (2017)
